Ik had eerst een meer éénzijdig beeld over de wereldoorlogen. De slechte kant en de goede kant. Nu weet ik dat het veel genuanceerder ligt dan goed en slecht. Alles wat je doet of waarvoor je kiest om het niet te doen heeft consequenties en dit kan zowel gunstig als ongunstig uitpakken. Daarnaast zijn er altijd twee kanten in een verhaal. De wereldoorlogen zijn in mijn opinie onnodig geweest, maar dat ze plaatsvonden is te verklaren. Mensen waren voor de oorlog niet veel anders dan tijdens de oorlog en na de oorlog ook niet. Leren van het verleden dat wordt genoemd maar wij zijn te goed in het herhalen van het verleden. Ik ben van middelbare schoolkennis naar feitelijke kennis gegaan. Er is mij nu veel meer duidelijk over de wereldoorlogen. Ook ben ik in staat om kritisch te kijken naar informatiebeelden van toen, maar ook van nu. Zelf nadenken en niet alles klakkeloos aannemen als waarheid. Ik heb meer dan basiskennis op zak. Dus dit is meer dan gelukt. Ik heb tot bijna het einde van de laatste excursie mijn emoties willen onderdrukken. Dat lukte niet. Dit was het moment dat alle locaties die we bezocht hadden als puzzelstukjes in elkaar vielen. Normaal laat ik geen traan en zoals ik mijzelf soms beschrijf ben ik een steen.
We hadden al veel plekken van leed bezocht tijdens de Duitsland excursie reis en de weken ervoor maar deze plek sloeg als een mokerslag alles op een plaats in mijn hoofd. Het was de plek waar we in eerst instantie niet welkom waren en waarvan we niet zeker wisten dat wanneer we wel langs zouden komen dat we naar binnen mochten. Het gruwelijke verhaal dat vast zit aan deze plek was daarom eerst op de achtergrond belandt. In de bus op weg naar locatie nog maar gauw het verhaal eens lezen over de plek Bernburg. Eénmaal op locatie aangekomen mochten we toch naar binnen weliswaar zonder gids van de locatie maar met onze W. We liepen naar beneden waar een wand vol met informatie te vinden was. Voordat we de wand zelfstandig konden gaan bekijken liepen we eerst naar links daar zagen we twee deuren. Eén deur liep door naar een ruimte waar je twee uitstulpingen zag waar de gasflessen toentertijd aan bevestigd werden. De andere deur leidde naar de gaskamer. Er is een kijkgat bevestigd aan de zijkant. Tijdens het verhaal van W. over hoe zo’n gaskamer in werking ging besefte ik mij pas waar ik stond. Ik keek omhoog en zag de douchekop zitten. Ik zette automatisch een stap naar rechts, mocht de gaskamer nog in werking zijn geweest dan had dat natuurlijk niks uitgehaald. Toch ging ik verder naar de muurkant. Het verhaal ging verder over de mensen/kinderen die in deze ruimte stonden klaar om “gedouched” te worden. Maar er kwam geen water. Minimaal 20 minuten moet het hebben geduurd, in paniek, snakkend naar lucht. Ik kon mij goed inbeelden hoe dat eruit heeft moeten zien en merkte dat ik het zelf steeds meer benauwd kreeg. Blij dat we de gaskamer weer verlieten kwamen we in de gang terecht waar de lichamen van de vermoorde mensen naar de eindhalte versleept werden. Eerst bekeken we het langgerekte bord dat langs de muur liep. Hier stond onder andere op hoe de mensen gekeurd werden. Van lichamelijk gehandicapt tot geestelijk gehandicapt en een combinatie daarvan. Van stotteraars tot dyslecten, alle zogeheten ‘imperfecten’ moesten aangepakt worden. Verder lopend naar de eindhalte en tevens laatste gedeelte van het museum kwam je in een ruimte terecht waar voorheen een verbrandingsoven heeft gestaan om de lichamen te cremeren. In deze ruimte hangen nu allemaal foto’s van de slachtoffers van dit gruwelijke gebeuren. Vanaf dat moment kwam het verhaal dat verder verteld werd niet meer binnen, ik bekeek iedere foto één voor één. Jong/oud, man/vrouw, jongen/meisje, klein/groot, met een lach/zonder een lach. Ik bekeek ieder gezicht goed. Ik bladerde door het boek met de vele namen van de mensen die slachtoffer waren geworden van een ideologisch denkwijze. De vele namen deden de ruimte kleiner laten lijken dan tevoren. Ik wilde maar één ding en dat was naar buiten. Ontdaan stond ik buiten in het zonnetje toch leek alles om mij heen minder zonnig en een stuk grauwer dan voorheen. Ik was blij toen we het terrein weer verlieten. In de bus kwam pas het besef van alle andere locaties die we bezocht hadden. Door de vele voorbereidende lessen heb ik mijn gevoel zogezegd geparkeerd en niet meegemaakt de gehele reis tot Bernburg. Ik ging als een soort van verdoofde robot langs alle andere locaties. Wie zijn wij als mens als we anderen als minder en zwak gaan zien en vooral dat wij bepalen dat dat zo is. Als een soort van gebroken voorwerp die wij bij het grofvuil afzetten om vervolgens daar vernietigd te laten worden. Ik bepaal niet of iemand wel of niet belangrijk is net zomin als iemand dat van mij kan doen.
Ik zag mijzelf altijd als iemand die niet gauw een oordeel velt over iemand anders. Tijdens de minor ben ik achter het feit gekomen dat ook ik iemand ben die gauw een oordeel over iemand klaar heeft liggen en dat de manier waarop wij onszelf met iemand anders associëren invloed heeft op ons gedrag. Het is misschien niet het meest leuke gegeven die je over jezelf leert maar wel een eerlijke. Ik heb mijzelf op een andere manier leren kennen. Ook ben ik altijd iemand die vindt dat ze alles maar gelijk moet kunnen. Dat wanneer er een vraag gesteld word ik daar het antwoord op moet weten. Dat aan het einde van de les alles helder moet zijn. Ik heb nu geleerd dat dit niet het geval is. Juist het lokaal verlaten met nog meer vragen is het leerproces. Mijn grootste vijand dat ben ikzelf daarmee stond ik in de weg van mijn eigen leerproces. Ik denk dat de omschakeling die ik in mijn hoofd heb gemaakt in combinatie met het kritisch kijken mij in mijn verdere leven en carrière erg gaan helpen.
Maar dat mijn denkwijze veranderde over het hier en nu had ik niet verwacht. Alle gebeurtenissen van voor de eerste wereldoorlog doorgaand naar de tweede naar de koude oorlog en het nu, ligt als een ketting aan elkaar vast. Het één staat niet los van het ander ook de gebeurtenissen die zich nu afspelen niet. Ik ben mij bewust van de vele foute informatie die hedendaags verspreid wordt. Dit was echter vroeger niet anders. Leren van het verleden? Eerder herhalen in een nieuw jasje.
We hebben vele momenten met elkaar gehad/beleeft gedurende de hele periode dat we samen zijn geweest, met een glimlach en misschien een kleine traan mag ik terug denken aan deze bijzondere Minor. We hebben samen geleerd, ontdekt en zijn samen bewust geworden. Met als resultaat een hechte groep. 4 maanden, 13 lessen, niet 15 maar 16 locaties, 126 bladzijdes en 42.917 woorden verder, met meer vragen op zak dan dat ik het lokaal binnen kwam komt er dan toch echt een einde aan de Minor Wereldoorlogen.
D.