Toen ik de eerste keer in de les zat en tijdens de voorstelronde de leeftijd en achtergrond van de andere studenten hoorde, dacht ik: ‘’o god, waar ben ik aan begonnen? Ik heb geen zin in al die voltijdstudenten met al de gezeur van ze’’. De meeste waren ook nog eens tien jaar jonger en konden qua levensstijl niet verder van mij afstaan, dacht ik op dat moment. In het begin kon ik daardoor moeilijk aarden tijdens de plenaire bijeenkomsten in Utrecht. Er waren een hoop medestudenten die te pas en te onpas te laat kwamen, helemaal niet kwamen opdagen, andere afspraken maakten tijdens de lessen, te lang wegbleven tijdens een pauze, geen of slechte voorbereiding op tentamens door ‘te weinig tijd’ en zo kan ik nog wel even doorgaan. Gelukkig gingen we redelijk snel op studiereis naar België en daar kwam een ander fenomeen om de hoek kijken, het groepsproces. Je bent op dat moment als groep 24/7 bij elkaar, drinkt s ‘avonds een biertje, doet een spelletje en praat met elkaar. Juist dit zorgt ervoor dat je dichter bij elkaar komt en met een hoop zaken meer begrip voor elkaar krijgt. Irritatie punten worden daardoor minder, omdat je nu de achtergronden van mensen kent. Dit is precies hoe het in mijn defensieperiode ook ging. Je vormt direct een mening over elkaar zonder enige achtergrond informatie en hebt meteen een oordeel klaar. Dat is wat ik dus ook had gedaan in het begin van de minor. Maar door 24/7 bij elkaar te zitten tijdens de studiereizen, na een excursie dat biertje gaat drinken en gaat praten met elkaar ben ik ‘die andere generatie’ wel beter gaan begrijpen. Ik snap daardoor nu waarom mensen bepaalde beweegredenen hebben en waarom iemand bijvoorbeeld die ene les te laat kwam of helemaal niet aanwezig was. Dit was voor mij een eye opener en een leerpunt. Ik had door vooroordelen direct mijn mening klaar, maar die vooroordelen waren achteraf gezien in veel gevallen niet de juiste. Daarbij moet ik accepteren dat iedere generatie anders naar zaken kijkt. Het is uiteindelijk mijn eigen persoonlijke probleem dat ik me aan bepaalde zaken stoor en niet het probleem van een ander. Zoals de quote in één van de laatste slides in de afsluitende bijeenkomst ook al schreef en eigenlijk mijn hele bovenstaande verhaal in één zin samenvat: Maak van jouw verwachting, niet andermans verplichting .
Andere zaken die ik heb geleerd tijdens deze minor zijn: nieuwsgierigheid en verder kijken dan op het eerste oog lijkt, iets niet zomaar aannemen. Altijd jezelf de vragen stellen: waarom is dit zo? is dat wel logisch? wat is het doel hiervan? Het is belangrijk om deze vragen te stellen om de context te weten In je achterhoofd dien je ook altijd jezelf te verplaatsen in de juiste tijdsgeest. Als voorbeeld neem ik de verhalen van het vervoer van Joden naar Westerbork en van Westerbork naar de vernietigingskampen. Ik was verbaasd dat omstanders er zo weinig tegen de onderdrukking en het vervoer van de Joden deed. Mijn conclusie was dan ook dat men het niet wist, want hoe kan je dit anders laten gebeuren als omstander. Dit standpunt wordt natuurlijk versterkt door alle verhalen van ooggetuige en de ‘wir haben es nicht gewusst’ verhalen. Maar als je hierover nadenkt, je verplaats in de context en de tijd van toen én daarbij de juiste vragen stelt, is dat helemaal geen logische conclusie en vrij onwaarschijnlijk. Ik zal hier niet alle feiten die het ‘wir haben es nicht gewusst’ fabeltje onderuit halen herhalen, want die staan al beschreven in de bovenstaande verslagen, maar het feit is dat men het allemaal wel prima vond. Voor de meeste mensen waren het ‘maar’ Joden. Kijk bijvoorbeeld maar naar de conventie van Evian in 1938. Er waren precies nul landen die Joden wilden opvangen. De ‘smoesjes’ die daar werden gebruikt lijken naar mening erg op de hedendaagse ‘smoesjes’ om geen vluchtelingen op te nemen. Ja, de blanke Oekraïense vluchteling willen we opnemen. Wat ik met dit verhaal wil aangeven, is dat het erg belangrijk is om de ‘feiten’ niet meteen aan te nemen zoals deze worden gepresenteerd, maar om hier openminded in te staan en altijd de context en tijdsgeest van een probleem of risico mee te nemen en jezelf te verdiepen in de materie. De kernwoorden die het bovenstaande geheel mooi samenvatten én ook in de afsluitende presentatie zijn gebruikt, zijn: Besef, bewustzijn en zelf nadenken.
Op dit moment ben ik bezig met de opleiding Integrale Veiligheidskundige en was deze minor de afsluiting voor mijn derde jaar. De minor ben ik gestart vanuit persoonlijke interesse en niet zozeer vanuit het veiligheidskundige oogpunt. In het begin van de minor had ik niet de veronderstelling dat de minor en mijn opleiding raakvlakken hadden, maar daar heb ik me gelukkig in vergist. Dit is ook te zien aan de antwoorden in mijn startdocument. Ik ben met het antwoorden van de vragen in het startdocument ervan uit gegaan dat deze minor puur over de wereldoorlogen gaat, en heb ook vanuit dit perspectief antwoord gegeven. Maar de minor gaat veel verder. Het behandelen van de wereldoorlogen is een manier om ons aan het denken te zetten en zelf na te denken en niet een doel op zich. Daar kwam ik tijdens de excursies achter en dat zie ik ook terug aan de manier van mijn beschrijvingen. In de eerste beschrijvingen ga ik nog erg in op het oppervlakkige gevoel. Eigenlijk het gevoel wat de locaties bij de doorsnee toerist wilt bereiken. Gaandeweg de minor ga ben ik hier toch anders naar gaan kijken en dat zie ik terug aan de manier van schrijven. Dit kwam voor het eerst echt naar boven tijdens de excursies naar Duitsland. Hier ging ik pas echt de vragen aan mezelf stellen ‘’klopt dit wel?’’ Als je dat doet kom je er zelf achter dat er bijvoorbeeld een enorme aandacht naar het Joodse sentiment en slachtoffers gaat en dat dit door gidsen en locaties wordt versterkt. Gelukkig weet ik nu beter en heb ik dit thuis ook kunnen uitleggen. De reacties van mijn ouders, nadat ik zei dat er in Ravensbrück en Dora-Mittelbau geen Joden zaten en dat er voornamelijk krijgsgevangen of politieke gevangenen zaten, logen er niet om. Maar na het benoemen van een aantal feiten en de context uit te leggen, waren ze toch om. Dit gebeurde ook nadat ik zei dat er in Vught eigenlijk geen transporten naar de vernietigingskampen gingen, maar dit sporadisch een enkele keer is gebeurd.
Om het bovenstaande samen te vatten: deze minor heeft mij geleerd om verder kijken dan de eerste informatie mij laat zien en niet direct een (ver)oordelende mening te hebben. De context en tijdsgeest zijn hierin enorm belangrijke factoren. Tegenwoordig vinden we het bijzonder dat de Duitsers de Holocaust en Tweede Wereldoorlog lieten gebeuren, maar in die tijd en geest was dit helemaal niet zo raar en was het best logisch vanuit hun oogpunt. Door op deze manier naar problemen te kijken en even een stap terug te nemen, kan ik veel pragmatischer beslissingen nemen als veiligheidskundige. Deze instelling zal mij ook buiten de minor en het werkveld in mijn persoonlijke leven helpen. Ik begon dit verslag met het beschrijven van hoe ik mij na de eerste plenaire bijeenkomst voelden. Nu ik dit dit laatste deel na de laatste plenaire bijeenkomst schrijf, is dat gevoel gelukkig anders. Ik heb een hoop geleerd op persoonlijk vlak en heb daardoor een ‘vernieuwde’ manier van kijken naar zaken en problemen op werk en privégebied. Naast de verdieping over de wereldoorlogen, is dit het grootste leerpunt van deze minor voor mij. Ik moest even wennen aan de stijl van lesgeven, maar ook dat is goed gekomen. Deze minor zal ik niet vergeten en ga de minor iedereen aanraden.
B.