Bij aanvang van deze minor had ik geen specifieke verwachtingen. Het enige waar ik op hoopte om meer diepgang te vinden in het wel en wee binnen de Tweede Wereldoorlog. Ik heb gedurende deze minor zo ontzettend veel geleerd, niet alleen theoretische kennis, wat overigens ook erg van belang is geweest. Maar ik heb vooral meer inzicht verworven in de drijfveren en overlevingskrachten van zowel daders, slachtoffers als omstanders. Dat de emoties zich de afgelopen vier maanden zijn gaan opstapelen mocht wel duidelijk zijn. De plenaire bijeenkomsten in Utrecht, de gastsprekers, de excursies in Nederland, het waren stuk voor stuk intensieve en ingrijpende dagen. Mijn gedachten en gevoelens maakten overuren en zelfs in het dagelijks leven was ik onbewust constant bezig met de gebeurtenissen en effecten van de Tweede Wereldoorlog. Discussies en gesprekken met vrienden, familie en collega's waren aan de orde van de dag. Iedere lesdag kwam er richting mijn leerlingen wel een opmerking uit wat betrekking had op deze oorlog. Of dat nou betrekking had op een ruzietje binnen de klas of tijdens een geschiedenislesje, iedere dag kwam het wel ter sprake. En hoe interessant kinderen tussen de acht en elf jaar het dan vinden, prachtig! Maar nooit had ik me kunnen indenken dat de bezoeken aan de locaties in Duitsland zoveel impact op me zouden hebben. Ik keek er erg naar uit om deze memorial sites te bezoeken. Ik vond de excursies in Nederland al mooi om mee te maken, dus Duitsland moest alles gaan overtreffen. En wat een geweldige week hebben we gehad. De minste interesse lag vooraf bij mij bij KZ-Lager Bergen-Belsen. Net als het effect dat Auschwitz heeft, had ik het idee dat ook Bergen-Belsen een toeristische trekpleister was geworden. Maar niets was minder waar. Bergen-Belsen anno 2022 is niet het type concentratiekamp waarbij je jezelf kunt inbeelden waar de appelplaats was of waar de barakken stonden. Dit kamp is in ieder opzicht anders, omdat het een duister verleden heeft tijdens de oorlog, maar ook na de bevrijding. Het heeft een vreemde nasmaak omdat hier zo lang dood en verderf heeft geheerst. De zichtbare massagraven en de bedrukkende sfeer die op het voormalig kampterrein rondhing heeft me erg emotioneel gemaakt. Deze ervaring op de eerste dag heeft me echt wel aangegrepen. Het heeft ook wel een stempel gedrukt op het verloop van de rest van de week. Gelukkig was de onderlinge sfeer tussen de studenten heel goed. We hebben veel gelachen en in de avonden was het een grote gezelligheid, maar we hebben ook diepgaande gesprekken kunnen voeren over de dingen die we die dag hebben gezien en gehoord. Praten over bepaalde ervaringen kan mensen helpen in hun verwerkingsproces, deze groep studenten heeft mij in ieder geval goed geholpen om de emoties van de dag te verwerken en een plek te geven. Ik had bij aanvang van deze minor als persoonlijke leerdoelen om meer informatie te vergaren over De Tweede Wereldoorlog die niet altijd openbaar wordt gemaakt. De drijfveren van de nazi’s, de dagen en dagindeling van de gevangenen in concentratiekampen, de aanwezige kennis van de gevangenen over de werk- en/of vernietigingskampen in het Oosten van Europa, het aandeel van NSB’ers en andere ‘landverraders’ et cetera. Mijn kennis is in een half jaar tijd dermate gegroeid dat niet alleen boven verwachting aan deze leerdoelen is voldaan, maar dat mijn kennis veel dieper is dan dit alleen. Ik had bij aanvang van deze minor als persoonlijke leerdoelen om meer informatie te vergaren over De Tweede Wereldoorlog die niet altijd openbaar wordt gemaakt. De drijfveren van de nazi’s, de dagen en dagindeling van de gevangenen in concentratiekampen, de aanwezige kennis van de gevangenen over de werk- en/of vernietigingskampen in het Oosten van Europa, het aandeel van NSB’ers en andere ‘landverraders’ et cetera. Mijn interesse in geschiedenis is door het volgen van deze minor nog verder uitgebreid. Eind dit schooljaar verwacht in mijn Pabo-diploma op zak te hebben en daarna van een heerlijke vakantie te kunnen genieten. Echter gebruik ik de komende zes maanden intensief om mijzelf te verdiepen in een studie eerste of tweede graads vakdocent geschiedenis. Het is niet alleen enorm belangrijk om geschiedenis door te geven aan nieuwe generaties, maar het is voor mijn eigen ontwikkeling ook interessant. Deze minor heeft me zoveel inzicht gegeven in mijn eigen denkwijzen en gedachten, dat het belang om mezelf hierin te blijven ontwikkelen mij meer dan duidelijk is geworden.
M V